به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از بورسان : نشریه اکونومیست می‌نویسد پاسخ به این سوال که چند نفر به دلیل کرونا جان خود را از دست داده‌اند بستگی به آن دارد که شما «به دلیل» را چگونه تعریف کنید. چراکه بسیاری از افرادی که حین ابتلا به کرونا جان خود را از دست می‌دهند، هرگز تست کرونا نداده‌اند و در آمارهای رسمی منعکس نمی‌شوند. برعکس، برخی از افرادی که مرگ آنها به کرونا نسبت داده می‌شود، بیماری‌های دیگری داشتند که به هر حال ممکن است به زندگی آنها در بازه زمانی مشابهی پایان داده باشد و در واقع کرونا دلیل اصلی فوت آنها نبوده است. همینطور حتما بوده‌اند افرادی که می‌شد از مرگ آنها جلوگیری شود اگر بیمارستان‌های پر از بیمار کرونایی امکان پذیرش آنها و درمانشان را داشتند. اگر چنین مواردی را حساب کنیم احتمالا این تعداد باید با مرگ‌هایی که ممکن بود در شرایط عادی اتفاق افتند اما در دوران کرونا اتفاق نیفتادند جبران شود؛ مثل موارد ناشی از آنفولانزا یا آلودگی هوا که به دلیل خانه‌نشینی مردم و رعایت بیشتر بهداشت کاهش یافتند.
علاوه بر این، ارزیابی ما از تعداد کشته‌های کرونا از این جهت نیز محدود است که از بین ۱۵۶ کشور درگیر کرونا در جهان، تنها آمار ۸۴ کشور در دسترس است. برخی کشورها به ندرت آمار خود را به روز می‌کنند و برخی اساسا در یک سال و نیم اخیر تنها یک بار آن را اعلام کرده‌اند. برای پر کردن این خلاها، اکونومیست یک مدل یادگیری ماشین (ماشین لرنینگ) طراحی کرده است. به جای تلاش برای تمایز قائل شدن بین انواع این مرگ‌ها، رویکرد اکونومیست شمارش همه آنهاست و این کار را با محاسبه «مرگ‌های اضافی یا مازاد» انجام داده است. مرگ‌های اضافی، اختلاف بین تعداد افرادی است که در یک منطقه معین و در یک بازه زمانی مشخص صرف نظر از علت، جان خود را از دست داده‌اند و تعداد افرادی که انتظار می‌رفت در شرایط نرمال (بدون فرضا بلایای طبیعی یا شیوع بیماری) در این منطقه و زمان فوت کنند.
به این ترتیب اکونومیست بر اساس داده‌های رسمی مرگ‌ومیر و بیش از ۱۰۰ شاخص آماری دیگر، فوتی‌های اضافی در هر کشور را در هر روز و از زمان شروع پاندمی کرونا ارزیابی کرده است.
تعداد فوتی‌های کرونایی بر اساس آمار رسمی (تصویر بالا) و تخمین اکونومیست از تعداد واقعی کشتگان (تصویر پایین)
آمارهای دولتی در کدام کشورها کمتر واقعی است؟
در بین قاره‌ها، بیشترین اختلاف در آمارهای رسمی و تخمین اکونومیست از تعداد واقعی‌ها کشته‌شدگان در آفریقا با حدود ۸۰۰ درصد و پس از آن در آسیا با بیش از ۷۰۰ درصد اختلاف بوده است.
در آمریکای شمالی و اروپا رقم کشتگان واقعی تقریبا منطبق بر آمارهای رسمی و تنها اندکی بیشتر بوده است.
نکته جالب توجه منفی بودن این اختلاف در اقیانوسیه است که یعنی مرگ و میر کمتر از دوران پیش از کرونا بوده است. علت این اتفاق را می‌توان در تغییر سبک زندگی مردم با قرنطینه و رعایت پروتکل‌های بهداشتی دانست که موجب کاهش مرگ‌های ناشی از مواردی همچون آنفولانزا شده است. به طور مثال برای استرالیا برآورد می‌شود در هر ۱۰۰ هزار نفر ۷ تا ۲۲ مرگ کمتر از حالت نرمال رخ داده باشد، این عدد برای نیوزیلند ۴۴ تا ۵۲ نفر است.
برآورد اکونومیست از تعداد واقعی کشته‌شدگان کرونایی به تفکیک قاره‌ها
اما اگر به تفکیک کشورها نگاه کنیم، بیشترین فاصله بین تخمین اکونومیست و آمارهای رسمی در کشورهای آفریقایی مشاهده می‌شود. به طور مثال تانزانیا تنها ۵۰ مرگ ناشی از کرونا گزارش کرده در حالی که برآورد شده رقم واقعی آن حتی تا ۶۷ هزار نفر باشد که می‌شود بیش از ۱۱۰ هزار درصد اختلاف.
در لابلای کشورهای آفریقایی، برخی کشورهای آسیایی هم دیده می‌شوند. به طور مثال در پاکستان افزون بر ۲۵۰۰ درصد، عربستان بیش از ۱۸۰۰، عراق ۹۰۰ و در روسیه بالای ۳۰۰ درصد اختلاف بین کشته‌های واقعی و آمار دولت‌ها وجود دارد. این رقم برای ایران اما بیش از ۱۰۰ درصد است.
کشورهای اروپایی اما در انتهای این لیست قرار دارند و اختلاف بین دو عدد مذکور در فرانسه، آلمان، سوئد، نروژ و بسیاری از دیگر کشورهای این محدوده حتی منفی است. مثلا دولت آلمان ۹۲ هزار مرگ را گزارش کرده، در حالی که اکونومیست تخمین می‌زند نهایتا ۶۴ هزار مرگ واقعا مستقیما به علت ابتلا به کرونا بوده است.
مرگ‌های ناشی از کرونا در کدام کشورها بیشتر است؟
کدام کشورها بیشتر از کرونا آسیب دیدند؟
اگر نسبت مرگ‌های مازاد را به جمعیت کشورها حساب کنیم، بسیاری از کشورهایی که کرونا بیشترین آسیب را به آنها زد در آمریکای لاتین قرار دارند.
اما اگر جمعیت کشورها را در نظر نگیریم، به طور کلی طبق تخمین اکونومیست هند، ایالات متحده و اندونزی بیشترین تعداد جان‌باختگان را داشته‌اند. شمار قربانیان هند در واقع میلیون‌ها نفر برآورد شده است نه چهارصد هزار نفر.
ایران هم با تخمین میانی ۳۰۰ هزار نفر در رده دهم قرار می‌گیرد. طبق آمار وزارت بهداشت مجموع فوت‌شدگان کرونایی ایران حدود ۱۱۱ هزار نفر است، اما اکونومیست با محاسبه مرگ‌های مازاد، این رقم را ۲۱۰ تا ۳۹۰ هزار نفر تخمین زده است. به عبارتی تعداد واقعی فوتی‌ها حداقل دو برابر و شاید حتی نزدیک به ۴ برابر رقم اعلام‌شده باشد.
در چه صورت ممکن است تخمین اکونومیست اشتباه باشد؟
این نشریه خاطرنشان می‌کند در دو حالت ممکن است این مدل واقعیت را نشان ندهد: یکی آنکه کشورهای آمارهای مرگ و میر خود را اشتباه منتشر کنند که ممکن است در دوران کرونا این اتفاق در برخی از آنها افتاده باشد. دومین مورد به آن برمی‌گردد که از آنجایی که اکثر کشورهایی که مرگ‌های اضافی را گزارش می‌کنند ثروتمند یا دارای درآمد متوسط هستند، بخش اساسی داده‌هایی که برای آموزش مدل اکونومیست استفاده شده از چنین مناطقی آمده است و استفاده از الگوهایی که مدل در این مناطق تشخیص می‌دهد ممکن است برای کشورهای فقیر نادرست باشد. همچنین اگر در برخی کشورها در مقطعی افراد بر اثر جنگ یا بلایای طبیعی جان خود را از دست داده باشند، ممکن است در این آمار منعکس نشود.
با این حال، اکونومیست نکته‌ای را نیز خاطرنشان می‌کند؛ اینکه اگر بخواهیم به جمعیت‌شناسی دقت کنیم، مرگ‌های اضافی شاید تنها یک نماینده از شدت شیوع کرونا در کشورها باشد. چون از آنجا که کرونا در افراد مسن بسیار کشنده‌تر از جوانان است، آمار مرگ و میر به شدت تحت تأثیر ساختار سنی جمعیت یک کشور قرار می‌گیرد. از این رو کشورهایی که جمعیت پیرتری دارند با تعداد کمتری از مبتلایان کرونا، ممکن است رقم بالایی از مرگ و میر را تجربه کنند.
نظر شما